Wat ontlasting vertelt over jouw gezondheid
Ook al hebben we er allemaal dagelijks mee te maken, er heerst een groot taboe op het onderwerp ‘ontlasting’. En dat terwijl onze ontlasting ons ongelooflijk veel te vertellen heeft.
Omdat we er zo weinig over praten, zijn veel mensen zich er niet van bewust dat ze mogelijk een ongezond ontlastingspatroon hebben. En zo kan het zomaar zijn dat je al jaren afstevent op gezondheidsproblemen, die zich pas later gaan openbaren.
Hoe zit dat dan?
De spijsvertering
Aan onze ontlasting gaat veel vooraf. Het is het laatste stadium van de spijsvertering.
Spijsvertering is het verteren van datgene wat we eten en begint zodra we iets eten of drinken. Het is een ingewikkeld proces waarbij meerdere organen betrokken zijn, zoals de darmen, lever, maag, galblaas, alvleesklier, maag, slokdarm en de mond.
Als het goed gaat, wordt de voedselbrei afgebroken tot voedingsstoffen, die het lichaam vervolgens kan opnemen en gebruiken. Alle overbodige stoffen die het lichaam niet kan gebruiken, verlaten het lichaam via de darmen als ontlasting.
Het hele proces duurt 24 tot 48 uur. Dit hangt af van wat we eten en hoe makkelijk het te verteren is.
De darmen
De darmen bestaan o.a. uit de dunne darm, dikke darm, endeldarm, de darmwand en de darmflora. Hoe onze spijsvertering verloopt heeft voor het grootste deel te maken met de gezondheid van onze darmen.
De reden daarvan is, omdat het darmkanaal de grootste barrièrre vormt tussen de externe omgeving en het menselijk lichaam.
De binnenkant van de darmwand is sterk geplooid en heeft heel veel kleine uitsteeksels. De totale oppervlakte van de darm is daardoor erg groot, maarliefst 150 tot 200 vierkante meter, het oppervlakte van een gemiddelde eensgezinswoning!
Deze darmwand heeft de taak om ons lichaam te beschermen en gezond te houden. Dat doet zij met behulp van de darmflora.
De darmflora
Een gezonde darmflora bestaat uit biljoenen bacteriën van veel verschillende soorten, die in symbiose met elkaar samenleven. De samenstelling hiervan is bij ieder individu zo uniek als een vingerafdruk.
In een gezonde darm is er een goede verhouding tussen goede en schadelijke darmbacteriën. Deze laatste (zoals bv. candida) hoeven niet direct het evenwicht te verstoren. Het zou zelfs zo kunnen zijn dat we schadelijke darmbacteriën nodig hebben voor onze gezondheid.
Er ontstaat pas een probleem als de balans doorslaat naar teveel ziekmakende micro-organismen, zoals schimmels, gisten, virussen, bacteriën of parasieten. ‘The baddies’ nemen het roer over van ‘the goodies’ en dat is juist niet de bedoeling.
Wat doet een gezonde darmflora?
Een gezonde darmflora zorgt ervoor dat de darm gaat bewegen (peristaltiek), zodat de voedselbrij zich kan verplaatsen. Daarnaast beschermt de darmflora de darmwand en zorgt het ervoor dat er een mooie beschermende slijmlaag opligt.
Deze slijmlaag zorgt samen met het lymfevaatstelsel (welke afvalstoffen vervoert en verwerkt,) voor ca. 80% van ons immuunsysteem. Zo traint de darmflora ons afweersysteem, welke ons beschermt tegen schadelijke bacteriën en stoffen, die bijvoorbeeld in onze voeding of het milieu zitten.
Darmflora en gezondheid
‘Alle ziekte begint in de darmen’. Hippocrates zei het al 2000 geleden.
Inmiddels is ook de wetenschap zo ver dat er een link wordt gelegd tussen de gezondheid van de darm en onze eigen gezondheid. De darmflora doet namelijk niet alleen het werk in de darm zelf, maar voert ook allerlei interacties uit met ons lichaam en ons brein.
Darmflora en brein
De darmflora communiceert 24 uur per dag op allerlei manieren met je brein. Zit er ergens een kink in de kabel, krijgt het brein hierover onherroepellijk bericht.
Zo vertelt de darmflora onze hersenen, wanneer we voldoende hebben gegeten. Maar een gezonde darmflora zorgt er ook voor, dat ons lichaam een stressrespons beter kan opvangen.
Daarnaast wordt er in de darmen 95% van het gelukshormoon serotonine aangemaakt. Niet zo gek te bedenken dat gezonde darmen bijdragen aan ons geluksgevoel. Uiteindelijk kan de darmflora invloed uitoefenen op je humeur, je gedachten en daarmee ook je gedrag.
Lekkende darm
Is er een disbalans in het microbioom, dan kan dit kleine ontstekingen veroorzaken in de darm. Dit kan vervolgens weer schade brengen aan de darmslijmvliezen. Zo kun je te maken krijgen met een lekkende darm (leaky gut).
Ongewenste stoffen kunnen hierdoor terecht komen in de bloedbaan, waar je immuunsysteem vervolgens weer op reageert.
Gevolgen lekkende darm
De klachten die samenhangen met een lekkende darm zijn heel divers. Van huidklachten, hooikoorts, (voedsel)allergieën tot (voedsel)intoleranties. Maar ook diarree, gebitsklachten, gewrichtspijn en hoofdpijn.
Een chronische lekkende darm kan leiden tot tal van chronische ziektes zoals depressie, MIGRAINE, diabetes type 1 en 2, schizofrenie, coeliakie, prikkelbare darm, MS, ALS, Parkinson, autisme, Alzheimer, reuma, hart- en vaatziekten, beroerte, astma, psoriasis, eczeem, etc.
Hoe herken je een gezonde ontlasting?
Ontlasting vertelt ons veel over de status van ons microbioom en dus ook over onze gezondheid.
Maar hoe herken je een gezonde ontlasting?
– Je hebt minimaal 1 keer per dag ontlasting.
– In de ontlasting vind je geen herkenbare voedselresten zoals slierten spinazie of hele noten.
– De ontlasting komt er moeiteloos uit, je hoeft niet te persen of hebt geen last van krampen.
– Je hebt nauwelijks toiletpapier nodig.
– De ontlasting ruikt nauwelijks en stinkt niet (echt waar!).
– De ontlasting drijft of plakt niet.
– De kleur is middenbruin (tenzij je veel rode bieten of spinazie hebt gegeten).
– Er is geen bloed of (overmatig) slijm.
– Je hebt geen last van winderigheid.
Zijn er 1 of meerdere kenmerken die afwijken, zou er sprake kunnen zijn van een verstoorde darmflora.
Oorzaken verstoorde darmflora
De oorzaak van een verstoorde darmflora is nooit eenduidig. Ook is het lastig uit te vinden wat nu de oorzaak is en wat het gevolg.
Wel is zeker dat onderstaande factoren van invloed zijn op de darmflora:
– Stress
– Medicijnen (waaronder paracetamol, maagzuurremmers, prednison en antibiotica)
– Andere verstoringen in het lichaam
– Geraffineerde koolhydraten en suikers
– Bepaalde kunstmatige zoetstoffen (als sacharine en aspartaam)
– Bepaalde additieven en emulgatoren in bewerkte voeding
– Te weinig vezels (prebiotica)
– Teveel dierlijke eiwitten
– Teveel verzadigde vetten, omega 6 en transvetten
– Een verstoord zuur-base evenwicht
– Te weinig (plantaardige) vezels
– Tekorten aan aminozuren (glutamine), omega 3, vitamine D, zink en magnesium
– Alcohol en roken
– Anorexia en boulimia
– Verstoring van het mond-microbioom
– Laxeermiddelen
– Het ontbreken van rust, ritme en regelmaat
– Oestrogeentekort (menopauze)
– Te weinig probiotica (verse voeding van gezonde bodem)
Wat kun je zelf doen?
Het is van groot belang om te streven naar een gezonde darmflora. Gelukkig kun je hier zelf ook een heleboel aan doen.
De meest eenvoudige manier is om je bewust te worden van je leefstijl en voedingspatroon. Maar helaas is er door de hardnekkige marketing van diverse industrieën veel verwarring, waardoor we onbewust niet altijd de juiste keuzes te maken.
Daarnaast leven we in een drukke maatschappij die fysiek (lees stress) erg veel van ons vraagt. Aan lichamelijk welbevinden wordt weinig aandacht besteedt, tot we een probleem hebben. Veelal ligt de oplossing in symptoombestrijding en niet zozeer in het aanpakken van de oorsprong van het probleem.
Zolang je voldoende vezels, gezonde vetten, vitamines en mineralen eet, voldoende water drinkt, lief bent voor je lever, (geraffineerde) suikers en gluten zoveel mogelijk vermijdt en zorgt voor voldoende ontspanning en beweging, ben je al een heel eind op weg.
Tenslotte
Kamp jij met chronische gezondheidsklachten en herken jij je in de genoemde verstoringen in je stoelgang? Dan kan het zomaar zijn dat jij kampt met een verstoord microbioom of lekkende darm.
Het genezen van een lekkende darmwand vraagt om inspanning en kost tijd. Uiteindelijk gaat het om de zoektocht naar een manier van eten en leven die voor jou werkt. Want wat goed uitpakt voor de een, hoeft niet te werken bij de ander.
Daarvoor heb je de juiste kennis nodig. Maar ook mag je op zoek gaan naar je blinde vlekken en reflecteren op je gevoelens en gedrag. Want wie weet kamp je met psychische of emotionele blokkades en houd je letterlijk je ‘shit’ vast.
In mijn programma’s bied ik de handvatten die nodig zijn voor o.a. een gezonde stoelgang, die daarmee jouw gezondheid vooruit helpen. Daarnaast werk ik ook nauw samen met specialisten die kunnen helpen met o.a. ontlastingsonderzoek.
Benieuwd welke ‘grote boodschap’ jij met je meedraagt? Kijk het volgende toiletbezoek eens een keer achterom en beoordeel het zelf.
Deze BLOG is onderdeel van het online Programma ‘Master Your Migraine’. Heb jij problemen met je ontlasting en wil jij ontdekken hoe voeding hierin van betekenis kan zijn?
Wil je op de hoogte blijven?
Schrijf je in en ontvang gratis Lief voor je darmen – 10 tips!
Deze BLOG is onderdeel van het online Programma ‘Master Your Migraine’. Heb jij problemen met je ontlasting en wil jij ontdekken hoe voeding hierin van betekenis kan zijn?
Wil je op de hoogte blijven?
Schrijf je in en ontvang gratis Lief voor je darmen – 10 tips!
Fotografie: Marjolein Tebrunsvelt
