Afvallen, waarom lukt het niet?
De standaardmethode om gewicht te verliezen bestaat al sinds mensenheugenis uit het beperken van calorieën, het eten van minder vet en bovendien uit meer bewegen.
Overgewicht en vooroordelen
Deze niet alleen door de meeste artsen en diëtisten (maar ook onder de bevolking) aanvaarde wijsheden, hebben geleid tot allerlei vooroordelen die we misschien niet hardop durven te zeggen maar wel stiekem denken.
Eigenlijk bedoelen we te zeggen dat dikke mensen lui zijn en wat betreft hun eetgedrag over onvoldoende zelfdiscipline beschikken.
Maar is dat wel zo?
Calorie- en vetbeperking leidt tot gewichtstoename
Er is namelijk nauwelijks een aandoening te bedenken waar de door artsen en diëtisten voorgeschreven therapie – namelijk calorie- en vetbeperking – dermate heeft gefaald als bij overgewicht en obesitas.
In het begin worden er snel kilo’s verloren waarna het afvallen steeds langzamer gaat. Wanneer het hongerlijden en het vetarme eten uiteindelijk niet meer wordt volgehouden, neemt het gewicht onmiddellijk weer toe.
Jojo-effect
Dit staat algemeen bekend als het jojo-effect. Onderzoek toont bovendien aan dat dit jojo-effect niet ophoudt bij het oorspronkelijke gewicht, maar dat we in de loop der tijd zelfs dikker worden (getuige het Minnesota Starvation Experiment).
De ontstellende conclusie is dat het goedbedoelde advies om minder en vetarm te eten, het bestaande overgewicht uiteindelijk alleen nog maar verergert.
Insuline bepaalt ons lichaamsgewicht
Verreweg het belangrijkste hormoon dat ons lichaamsgewicht uiteindelijk bepaalt is insuline. Insuline wordt aangemaakt in de alvleesklier en heeft als doel de bloedsuikerspiegel te verlagen. Het zorgt ervoor dat glucose (suiker) opgenomen wordt in de lichaamscellen waar het als energiebron wordt gebruikt.
In een normale situatie zijn de schommelingen in de hoeveelheid insuline in ons bloed relatief klein, en dus ook in enerzijds vetopslag en anderzijds vetverbranding. Zo blijven we netjes op een normaal gewicht.
Wanneer we rondlopen met een continue verhoogde bloedsuikerspiegel, en daarmee veel insuline in ons bloed hebben, slaan we de glucose op als vet en worden we dikker. Afvallen is onmogelijk.
Oorzaken verhoogde bloedsuikerspiegel
Voeding speelt een belangrijke rol in de schommelingen in de bloedsuikerspiegel. Maar daarnaast kunnen ook medicatie, ziekte, stress, alcohol en schommelingen in de hormoonspiegel een bijdrage leveren aan een verhoogde bloedsuikerspiegel.
Hieronder ga ik in op de rol van voeding en stress.
Stress als oorzaak van een verhoogde bloedsuikerspiegel
Van kortdurende stress wordt je niet ziek. Als je een langere periode gestrest bent is het helaas een ander verhaal. Denk aan onzekerheid over je werk, een ongeremde ambitie om te presteren, relatieproblemen, financiële stress of zorgen over je gezondheid. Als dit te lang aanhoudt, kun je er zelfs ziek van worden.
Waarom is langdurige stress slecht voor je? Bij stress wordt het hormoon cortisol aangemaakt en denkt je lichaam dat het energie nodig heeft. Vanuit reserves in je lijf wordt er vervolgens glucose aangemaakt om in de energiebehoefte te vooorzien. Een superslim mechanisme!
Echter betekent dit ook dat de bloedsuikerspiegel stijgt. En als dit dagen, weken, maanden aanhoudt, zal het de overmatige bloedsuikers op gaan slaan als vet.
Industrieel bewerkt voedsel zorgt voor hoge insulinespiegels
Industrieel bewerkt voedsel bevat nauwelijks natuurlijke vetten en is rijk aan snel verteerbare koolhydraten, zoals bijvoorbeeld suiker. Het gevolg is dat de vertering abnormaal snel verloopt. De daarmee vrijkomende glucose zal het bloedsuikergehalte pijlsnel omhoog jagen.
Dit heeft twee gevolgen. Ten eerste zullen de insulinespiegels snel stijgen om het teveel aan glucose in vet om te zetten. Dit vet wordt opgeslagen in het vetweefsel. Maar er is nog een tweede gevolg: de hoge glucosespiegels in het bloed worden onvermijdelijk gevolgd door een snelle daling van glucose.
Dit laatste is voor onze hersenen het sein om ons opnieuw een knagend hongergevoel te geven waardoor we gaan snacken. En dat worden meestal opnieuw industrieel bewerkte producten (zoet, zout en vet). Wederom stijgt het insuline tot grote hoogte en ontstaat er een vicieuze cirkel.
Koolhydraten worden omgezet in vet
Zodra er geen ruimte meer is in de cellen om glucose op te slaan, kan ons lichaam kan het teveel aan glucose alleen nog kwijt door het om te zetten in vet. In eerste instantie wordt het in de lever opgeslagen en leidt het tot een vervette lever. In tweede instantie kan dit vet alleen nog in het vetweefsel worden opgeslagen en leidt daarmee onvermijdelijk tot ongewenste gewichtstoename.
Bovendien raken we de controle kwijt over onze verzadiging en hormoonhuishouding, met een eetgedrag waar zelfs de meest krachtige zelfbeheersing niet tegenop gewassen is.
Onze omgeving voorziet ons continue in voedsel
Het hoeft nauwelijks betoog dat deze voortdurende trek in voedsel door de voedingsmiddelenindustrie gretig is opgevuld door de hongermomenten als nieuwe eetmomenten te behandelen: kant-en-klare snacks, zoals energiedrankjes, energierepen en overige ‘tussendoorproducten’ zijn altijd en overal verkrijgbaar!
Ook de moderne restaurantformules hebben het klassieke ontbijt, lunch en diner grotendeels overboord gegooid en zijn de gehele dag open voor business.
Overgewicht is de voorloper van chronische ziektes
Te dik zijn is niet daarbij niet alleen een (mogelijk) esthetisch probleem, maar is ook de spreekwoordelijke kanarie in de kolenmijn voor je gezondheid.
Overgewicht is een waarschuwing dat je stofwisseling niet in orde is, dat je afweersysteem verzwakt en dat er een hoop ellende aan zit te komen zoals diabetes, hart- en vaatziekten, kanker en gewrichtsklachten en een grotere vatbaarheid voor infecties zoals Covid-19.
De harde cijfers laten zien dat mensen met overgewicht een veel lagere levensverwachting hebben met bovendien een mindere kwaliteit van leven.
Wil je afvallen, houd je bloedsuikerspiegel laag
De therapie en eigenlijk enige methode om blijvend af te vallen is om je bloedsuikerspiegel en daarmee je insulinespiegel laag te houden.
Maar hoe doe je dat?
Voeden versus vullen
Kies voor voeden versus vullen: laat industrieel bewerkte producten volledig (of zoveel mogelijk) staan en kies voor verse, onbewerkte voeding met veel natuurlijke vetten en veel minder koolhydraten dan we gewend zijn. Dergelijke voeding lijkt veel meer op datgene wat ons lichaam herkent.
We voelen ons sneller verzadigd en de te snelle vertering van koolhydraten vertraagt door de aanwezigheid van natuurlijke vetten. Het resultaat is, dat we nooit meer op dieet hoeven om blijvend af te kunnen afvallen.
Voorkom stress
Leer je eigen lichaam kennen door gedurende de dag momenten te creëren om te ontspannen.
Ga ergens rustig zitten of liggen en haal rustig adem. Doorvoel je lichaam en probeer te voelen waar eventuele spanning in je lijf zich bevindt.
Minder eetmomenten
Om de alvleesklier te ontlasten om continue insuline aan te maken, doe je er goed aan om minder vaak op een dag te eten. Zo blijft je bloedsuikerspiegel stabiel.
Eet daarom maximaal 3 keer op een dag een uitgebalanceerde maaltijd met verse, natuurlijke voeding.
Bron: ‘Verbeter je weerstand tegen corona’ (Drs. William Cortvriendt)
Wil jij meer van dit?
Schrijf je in en ontvang gratis 3 verrassende Powersmoothie recepten in je inbox.
Wil jij meer van dit?
Schrijf je in en ontvang gratis 3 verrassende Powersmoothie recepten in je inbox.
Fotografie: Marjolein Tebrunsvelt
